Με το ν. 4800/2021 επήλθαν σημαντικές και αναγκαίες για τις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας αλλαγές στις διατάξεις του οικογενειακού δικαίου. Ουσιαστικά πρόκειται για πλήρη αναμόρφωση του οικογενειακού δικαίου, το οποίο αναγνωρίζει πλέον και δίνει επίσημα πιο ενεργό ρόλο στον πατέρα ενός παιδιού, ώστε να συμμετέχει ενεργά στην ζωή του και να μην καταντάει ένας απλώς επισκέπτης. Σύμφωνα με την ΑιτΕ του ν. 4800/2021 από το έτος 1983 δεν είχε λάβει χώρα οιαδήποτε αναμόρφωση στο εν κεφάλαιο του ΑΚ που διέπει τις σχέσεις μεταξύ γονέων και ανήλικων τέκνων, γεγονός που συνιστούσε αναχρονισμό, καθόσον έχουν μεταβληθεί ουσιωδώς οι κοινωνικές συνθήκες. Κατά το άρθρ. 1 του ν. 4800/2021, σκοπός του νέου νομοθετικού πλαισίου που εφαρμόζεται επί των οικογενειακών διαφορών είναι η εξυπηρέτηση του βέλτιστου συμφέροντος του ανήλικου τέκνου με την ενεργή παρουσία και των δύο γονέων κατά την ανατροφή του και την εκπλήρωση της ευθύνης τους έναντι αυτού.
Σύμφωνα με το νέο άρθρ. 1511 παρ. 2, 3 και ΑΚ, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει δυνάμει του άρθρ. 5 του ν. 4800/2021, το βέλτιστο συμφέρον του ανήλικου τέκνου, εξυπηρετείται ιδίως από την ουσιαστική συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή και φροντίδα του, καθώς επίσης και από την αποτροπή διάρρηξης των σχέσεών του με καθένα από αυτούς. Η απόφαση του Δικαστηρίου συνεκτιμά παραμέτρους, όπως τη συμμόρφωση του γονέα με τις νόμιμες υποχρεώσεις του, όπως δικαστικές αποφάσεις, εισαγγελικές διατάξεις και πρέπει να σέβεται την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην κάνει διακρίσεις εξαιτίας ιδίως του φύλου, του σεξουαλικού προσανατολισμού, της φυλής, της γλώσσας, της θρησκείας, των πολιτικών ή όποιων άλλων πεποιθήσεων, της ιθαγένειας, της εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσίας.
Βάσει του άρθρ. 1519 ΑΚ, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει δυνάμει του άρθρ. 12 του ν. 4800/2021 προκύπτει ευθέως ότι, η επιμέλεια του ανήλικου μπορεί να ανατεθεί από κοινού και στους δύο γονείς, ή να γίνει κατανομή της μεταξύ των δύο γονέων. Οράτε και τις πρόσφατες νομολογιακές εξελίξεις, ΜΕφΠειρ 298/2021, http://www.efeteio-peir.gr/, ΜΠρΠειρ 507/2021, ΤΝΠ ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΜΠρΑθ 60/2017, ΕφΑΔ 2017. 55 επ. ΜΠρΑθ 7131/2017, ΕφΑΔ 2017. 951 επ. όσον αφορά στο θέμα της συνεπιμέλειας ανήλικου τέκνου. Δεδομένου ότι από την ΑιτΕ του ν. 4800/2021 προκύπτει μετ’ επιτάσεως ότι, η έλλειψη επικοινωνίας του ανήλικου τέκνου με τον γονέα με τον οποίον δεν διαμένει, οδηγεί στη μη ομαλή ψυχική και πνευματική ανάπτυξη του ανήλικου τέκνου και εμποδίζει την ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του, το νέο άρθρ. 1520 ΑΚ, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει δυνάμει του άρθρ. 13 του ν. 4800/2021 καθιερώνει πλέον ένα ελάχιστο τεκμήριο επικοινωνίας για τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το ανήλικο τέκνο. Ειδικότερα, ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το ανήλικο τέκνο, έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση της, κατά το δυνατό, ευρύτερης επικοινωνίας με αυτό, στην οποία περιλαμβάνονται τόσο η φυσική παρουσία και επαφή του με το ανήλικο τέκνο, όσο και η διαμονή του ανήλικου τέκνου στην κατοικία του. Ο γονέας με τον οποίο διαμένει το ανήλικο τέκνο οφείλει να διευκολύνει και να προωθεί την επικοινωνία του τέκνου με τον άλλο γονέα σε τακτή χρονική βάση. Ο χρόνος επικοινωνίας του ανήλικου τέκνου με φυσική παρουσία με τον γονέα, με τον οποίο δεν διαμένει, τεκμαίρεται στο 1/3 του συνολικού χρόνου, εκτός αν ο γονέας αυτός ζητά μικρότερο χρόνο επικοινωνίας, ή επιβάλλεται να καθορισθεί μεγαλύτερος χρόνος επικοινωνίας για λόγους που αφορούν στις συνθήκες διαβίωσης ή στο συμφέρον του ανήλικου τέκνου. Αποκλεισμός ή περιορισμός της επικοινωνίας είναι δυνατός μόνο για εξαιρετικά σοβαρούς λόγους, ιδίως όταν ο γονέας με τον οποίον δεν διαμένει το τέκνο, κριθεί ακατάλληλος να ασκεί το δικαίωμα επικοινωνίας. Για τη διαπίστωση της ακαταλληλότητας του γονέα το Δικαστήριο μπορεί να διατάξει κάθε πρόσφορο μέσο, ιδίως την εκπόνηση εμπεριστατωμένης έκθεσης κοινωνικών λειτουργών ή ψυχιάτρων ή ψυχολόγων.
Περαιτέρω, σύμφωνα με τους κανόνες της σύγχρονης παιδοψυχιατρικής, είναι αναγκαίο για την ομαλή και ισορροπημένη ανάπτυξη ενός παιδιού, η παρουσία της πατρικής φιγούρας. Ειδικότερα, η παρουσία της πατρικής φιγούρας κατά την παιδική ηλικία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον τρόπο που θα επιλέξει το παιδί να σχετιστεί στη μετέπειτα ζωή του με τους συνανθρώπους του. Πιο συγκεκριμένα, έχει κριθεί με έρευνες ότι, σε κορίτσια που μεγάλωσαν σε οικογένεια χωρίς πατρική παρουσία, ιδίως κατά την βρεφική, νηπιακή και εφηβική ηλικία, φαίνεται να εκδηλώνουν επιθετικές συμπεριφορές έναντι του ανδρικού φύλου, ενώ αποκτούν την τάση να στρέφονται σε πρώιμη σεξουαλική ωρίμανση, πρώιμη σεξουαλική δραστηριότητα και συχνή εναλλαγή συντρόφων. Από την άλλη πλευρά, στα παιδιά που (και) η πατρική φιγούρα ήταν παρούσα, υπάρχει ομαλή και υγιής εξοικείωση με το ανδρικό φύλλο, δημιουργείται φυσιολογικός προσανατολισμός για σύναψη σταθερών και υγιών σχέσεων, με ομαλή σεξουαλική ωρίμανση και για αναζήτηση ενός συντρόφου, με τον οποίο θα υπάρξει μια σχέση σταθερότητας και ασφάλειας, ενώ σχηματίζεται και ισορροπημένη προσωπικότητα. Ωστόσο, και για τα αγόρια είναι πολύ σημαντικό να έχουν τακτική επαφή με τον πατέρα τους, καθώς με αυτόν τον τρόπο αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια, μπορούν να αποκτήσουν ένα υγιές ανδρικό πρότυπο και να ανεύρουν ταχύτερα την ανδρική τους ταυτότητα και το ρόλο τους σε μία ομάδα.
Συμπερασματικά, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί πόσο αξιοσημείωτος είναι ο ρόλος του πατέρα στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού, είτε κοριτσιού, είτε αγοριού. Ανεξάρτητα από τους λόγους που οδηγούν ένα ζευγάρι στο χωρισμό είναι απαραίτητο να κατανοήσουν ο ένας τον ρόλο του άλλου και να μην αποστερείται από κανέναν το δικαίωμα της επικοινωνίας με το παιδί. Χωρίζουν ως σύζυγοι, αλλά σε καμία περίπτωση δεν παύουν να είναι γονείς. Συνεχίζουν να είναι ο μπαμπάς και η μαμά και οφείλουν να ασχοληθούν και να αντιληφθούν σωστά και έγκαιρα τις επιθυμίες και τις ανάγκες του παιδιού, για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στους ρόλους τους. Συνεχίζουν να είναι γονείς, άρα συνεχίζουν να συμμετέχουν ενεργά στην ανατροφή του παιδιού και η μητέρα και ο πατέρας. Δεν πρέπει κανείς να αποκλείεται από τον ρόλο αυτό. Ο πατρικός ρόλος είναι δικαίωμα και υποχρέωση ενεργούς συμμετοχής στην ανατροφή και την φροντίδα του παιδιού. Το δικαίωμα και η υποχρέωση γεννιούνται από την σύλληψή του παιδιού, πριν ακόμα γεννηθεί. Ο ρόλος του πατέρα είναι ισότιμος με το ρόλο της μητέρας. Το παιδί χρειάζεται εξίσου τον πατέρα και ο πατέρας οφείλει να ανταποκρίνεται στις καθημερινές του ανάγκες, συμμετέχοντας ενεργά στην ζωή του παιδιού.
Τα Δικαστήρια φαίνεται να αναγνωρίζουν σιγά – σιγά τα νέα δεδομένα της κοινωνίας και να δέχονται πιο ενεργή συμμετοχή του πατέρα στη ζωή των παιδιών του. Διαρκώς πληθαίνουν οι δικαστικές αποφάσεις που ορίζουν συνεπιμέλεια. Οράτε ενδεικτικά τις ΜΕφΠειρ 298/2021, http://www.efeteio-peir.gr/, ΜΠρΠειρ 507/2021, ΤΝΠ ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΜΠρΑθ 60/2017, ΕφΑΔ 2017. 55 επ. και ΜΠρΑθ 7131/2017, ΕφΑΔ 2017. 951 επ.
Το γραφείο μας, παρακολουθώντας τα νέα νομοθετικά δεδομένα και την νέα τάση που διαμορφώνεται στην νομολογία, είναι σε θέση να σας υποστηρίξει με τον καλύτερο δυνατόν τρόπο όσον αφορά στο δικαίωμά σας για συνεπιμέλεια, άλλως διευρυμένη επικοινωνία με το παιδί σας. Είναι πολύ σημαντικό στην πρώτη μας συνάντηση να μας προσκομίσετε φωτοτυπία της αστυνομικής σας ταυτόττηας, πρόσφατο πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, ληξιαρχική πράξη γάμου, φωτογραφίες του σπιτιού σας και το τελευταίο σας εκκαθαριστικό σημείωμα.-